Muško-ženski odnosi reflektuju se i kroz doživljaj tradicionalno muških profesija, a jedna od njih je i bavljenje politikom. Na možda ne toliko očigledne načine, kao kad je reč o zastupljenosti žena među donosiocima odluka i vladajućim telima, ovi stereotipi postoje i u medijskom prikazu žena koje se bave politikom, i to i u visoko razvijenim zemljama sa dugogodišnjom tradicijom demokratije. Suvišno je govoriti o tome koliko je za ovu specifičnu profesiju medijski pristup značajan, u odnosu na neke druge, koje nemaju taj segment eksponiranja u svojoj suštini.
Evo nekih podataka:
- O zastupljenosti u medijima: Glavni rezultati istraživanja 1995. koje je sprovedeno od strane Global Media Monitoring Project-a (GMMP), pokazalo je das u žene tek u 17% slučajeva, a muškarci u 83% - subjekti vesti na radiju, televiziji i u novinama, tokom jednog izabranog dana. Pet godina kasnije, 2000. godine, ovi rezultati su skoro nepromenjeni: žene u svetskim medijima u jednom danu bile su tema vesti u samo 18%, a muškarci 82%.
- Komparativno evropsko istraživanje koje je uključivalo Dansku, Italiju i Letoniju, ističe da je tradicionalna podela tema od značaja između žena i muškaraca i dalje prisutna u štampi i na televiziji. Ženama se dodeljuju teme poput ljudskih odnosa, porodice, zdravlja i socijalnih pitanja, dok se muškarcima dodeljuju teme poput politike, ekonomije itd (Brikse, 2004).
- Rezultati GMMP-a potvrđuju tendenciju medija da identifikuje žene u terminima njihovog bračnog ili porodičnog statusa, dok su muškarci češće identifikovani prema svojoj profesiji ili poziciji u društvu (Spears & Seydegart, 2000). Jedan poznat i očigledan primer je navod iz članka u kome se opisuje da je “Slobodan Milošević došao u prisustvu supruge”, iako je dobro poznato njeno ime, kao i političko angažovanje, te se u ovakvim slučajevima ne može govoriti o anonimnosti kao razlogu ovakve konstrukcije rečenice. Pored toga, opšte je poznato da se samo ženama političarkama (ali i drugima) postavlja pitanje u duhu – “Kako uspevate da izbalansirate posao i porodicu i decu?”, što automatski govori o očekivanjima rodnih uloga.
- Istraživanja sugerišu da su mediji skloniji da se fokusiraju na rodno utemeljene evaluacije stila i izgleda žena političarki nego muškaraca (Ross, 2000). To se dešava naravno na uštrb izveštavanja o onome što one zapravo imaju da kažu: takve preokupacije mogu voditi u trivijalizaciju žene i njenih dostignuća.
Kada je reč o percepciji birača i stereotipima koji ovde vladaju, istraživanje sprovedeno na Northwestern Univerzitetu 2008. godine, iznedrilo je sledeća saznanja:
- Ovde su identifikovana dva psihološka atributa glasača koji verovatno doprinose političkom jazu između polova. Prvo, rodni stereotipi mogu uticati na sklonost birača da vrednuju više muškarce političare u odnosu na žene, prosto zbog toga što poseduju facijalne crte koje signaliziraju kvalitete koji se povezuju sa efektivnim liderima. Rezultat istraživanja pokazuju da glasači percipiraju lica muških političara kao kompetentnijih i dominantnijih, u odnosu na žene koje su percipirane kao atraktivnije i pristupačnije.
- Drugo, obdareni intuitivnom heuristikom za izbor optimalnog partnera, birači mogu nesvesno primenjivati ovaj set osnovne heuristike prilikom donošenja drugih vrsta naizgled nepovezanih, ali važnih, društvenih odluka, poput one o glasanju. Iako izgleda na prvi pogled da se idealne lične karakteristike dobrog političkog lidera razlikuju u velikoj meri od onih koje čine dobrog partnera, kognitivni ostaci naše evolucione istorije nas mogu predisponirati rodnom pristrasnošću, koja je nekongruentna sa savremenim kulturnim idealima ravnopravnosti polova u političkom zastupanju i političkoj moći (Chiao, Bowman, Gill, 2008)
Stereotipi negiraju individualnost. Ne iskorenjuju se i ne menjaju lako. Ipak, znajući mehanizme njihovog dejstva i osvešćivanjem sosptvenih, nekad naočigled nevidljivo prisutnih, dopuštamo sebi veću slobodu izbora, veću objektivnost i smanjujemo otpisivanje potencijala, što svakako u oblastima od šire gdruštvenog značaja, poput politike, ima i šire efekte.
Reference:
Chiao JY, Bowman NE, Gill H (2008) The Political Gender Gap: Gender Bias in Facial Inferences that Predict Voting Behavior
Mervi Pantti , Literary review for the project Gender, Politics and Media: Challenging Stereotypes, Promoting Diversity, Strengthening Equality
© Primenjena Psihologija
Photo: (c) http://memory.loc.gov
No comments:
Post a Comment